Do zastosowań w instalacjach wodnych, gazowych, kanalizacyjnych, systemów ochrony przeciwpożarowej, HVAC czy innych instalacji przemysłowych stosujemy rury wykonane z różnorodnych materiałów oraz łączone rozmaitymi metodami. Do wyboru mamy między innymi rury żeliwne, stalowe, miedziane, aluminiowe czy wykonane z tworzywa sztucznego, łączone tradycyjnymi metodami takimi jak gwintowanie czy spawanie lub też zgrzewanie (rury PP) bądź klejenie (jak w przypadku rur z PVC). Wybór danego materiału oraz sposobu zespolenia zależy przede wszystkim od przeznaczenia danej instalacji, kwestii bezpieczeństwa oraz kosztów. W niniejszym artykule przybliżymy coraz powszechniej stosowaną metodę łączenia rur za pomocą rowkowania jako alternatywę dla zwyczajowo stosowanego spawania, oraz omówimy zalety i wady obu rozwiązań.
SPAWANIE
Spawanie jest metodą łączenia rur stosowaną dość powszechnie w przypadku instalacji wykonanych ze stali nierdzewnej, czasami dla rur miedzianych oraz znacznie rzadziej w przypadku instalacji żeliwnych (głównie z powodu kruchości tego materiału).
Wśród najpopularniejszych metod spawania wyróżnić możemy m.in.:
- spawanie gazowe, które polega na łączeniu spawanych materiałów poprzez stopienie ich brzegów z wykorzystaniem ciepła płomienia powstałego przy spalaniu gazu (np. acetylenu, sporadycznie wodoru czy propanu). Może być wykonane zarówno z użyciem spoin jak i bez dodatku spoiwa, gdy krawędź jednego materiału zatopimy w drugim spawanym materiale;
- spawanie metodą TIG polegające na topieniu krawędzi łączonych materiałów przy użyciu ciepła łuku elektrycznego wytworzonego między spawanym materiałem a nietopliwą elektrodą wolframową, która w zależności od zastosowań może zawierać dodatki (Toru, Ceru, Lantanu bądź kombinacji tychże) i w obecności gazów osłonowych (głównie Argonu i Helu);
- spawanie metodami MIG (w osłonie gazów chemicznie obojętnych) oraz MAG (w osłonie gazów chemicznie aktywnych), gdzie w odróżnieniu od metody TIG stosuje się elektrodę topliwą;
- spawanie metodą MMA z użyciem topliwej elektrody otulonej.
Ponadto spotkać się możemy z metodami spawania takimi jak: żużlowe, łukiem krytym oraz plazmowe i elektronowe.
Najważniejsze wady wymienionych typów spawania:
- Spawanie wymaga wysokich kwalifikacji od pracowników (szczególnie w przypadku metody gazowej).
- Spoiny otrzymane metodą gazową mają stosunkowo niską jakość.
- Dość niska wydajność w przypadku metody gazowej i TIG.
- Zastosowanie metod MIG i MAG na otwartej przestrzeni wymaga użycia osłon chroniących przed wiatrem.
Podstawowe zalety spawania gazowego oraz TIG, MIG, MAG, MMA:
- Spawanie gazowe pozwala połączyć rury w miejscach, do których mamy utrudniony dostęp (podobnie jak metoda MMA).
- Spawanie metodą TIG pozwala na uzyskanie estetycznych i wysokojakościowych spoiw.
- Stosunkowo dobra wydajność metod MIG, MAG i MMA.
- Spoiny powstałe metodą MMA mają dobre właściwości mechaniczne.
INSTALACJE ROWKOWANE
Bardzo dobrą alternatywą dla łączenia rur za pomocą spawania, a także gwintowania czy połączeń kołnierzowych, jest rowkowanie rur. Choć metoda znana jest już od 100 lat i doczekała się licznych realizacji w wielu dziedzinach, nadal pozostaje stosunkowo mało znana w naszym kraju, jednak w ostatnich latach zyskuje coraz większą popularność. Zawdzięcza to między innymi różnorodności zastosowań (stosowane elementy systemu rowkowanego posiadają liczne atesty m.in. pozwalające na użycie w instalacjach przeciwpożarowych, kontakt z wodą pitną, czy wykorzystanie w systemach ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji), bezpieczeństwu wykonania i pracy (podczas prac instalacyjnych nie trzeba stosować otwartego ognia), a także oszczędności czasu (montaż może być nawet do 4 razy szybszy niż w przypadku spawania) oraz kosztów (do około 30%).
Rowkowanie rur możemy przeprowadzić na 2 sposoby:
- poprzez wygniatanie, które odkształca materiał rury wskutek ściskania pomiędzy rolkami,
- oraz poprzez wycinanie polegające na usunięciu materiału wskutek nacinania obwodowego.
Pomiędzy tak przygotowaną rurą i elementem łączącym (np. kolanem, trójnikiem, reduktorem, itp.) znajduje się uszczelka, która usztywnia się pod wpływem ciśnienia w instalacji. Aby dokończyć montażu wystarczy zaledwie jeden klucz (płaski lub oczkowy) w celu dokręcenia pary śrub i nakrętek. Jest to olbrzymie uproszczenie w stosunku do czasochłonnego spawania, ale także wymagającego dokręcenia licznych śrub systemu kołnierzowego.
W praktyce najczęściej stosowanymi złączkami systemu rowkowanego są złączki sztywne, które zapewniają sztywność porównywalną z tą otrzymaną w przypadku instalacji spawanych, kołnierzowych i gwintowych, jednak do zastosowań niestandardowych (np. układów zakrzywionych, narażonych na drgania sejsmiczne bądź wymagających pochłaniania wibracji) możemy wykorzystać także złączki elastyczne, pamiętając jednak o wyeliminowaniu problematycznych naprężeń.
Najistotniejsze zalety instalacji rowkowanych w stosunku do instalacji spawanych:
- Metoda ta nie wymaga tak wyspecjalizowanych pracowników jak w przypadku instalacji spawanych.
- Bardzo łatwy i szybki montaż pozwala zaoszczędzić sporo czasu.
- Użycie tego systemu pozwala dodatkowo zaoszczędzić także sporo kosztów (materiały i robocizna).
- Instalacje wykonane systemem rowkowanym są demontowalne, ale przede wszystkim trwałe, odporne na korozję i wykazują dużą wytrzymałość termiczną.
- System rowkowy pozwala na wytłumienie wibracji i dźwięków.
- Montażu instalacji z użyciem systemu rowkowanego można dokonać zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynku, niezależnie od pogody.
- Ponadto montaż może być wykonany także pod wodą.
Wybierając sposób łączenia rur należy zwrócić uwagę na wiele czynników, ale tam gdzie jest to możliwe zachęcamy do skorzystania z metody rowkowania rur, która jest przede wszystkim bardzo bezpieczna i oszczędna. Warto pamiętać również, że metoda ta pozwala na demontaż i ponowny montaż, a jednocześnie jest to rozwiązanie trwałe, odporne na korozję i możliwe do realizacji niezależnie od warunków atmosferycznych.
Aby w pełni wykorzystać zalety wynikające z zastosowania systemu rowkowania rur zachęcamy do kontaktu z firmą GLIMAR w celu wykonania projektu instalacji oraz jego realizacji.
